Zgodnie z obowiązującym prawem obowiązkiem pracodawcy jest zapewnienie pracownikom właściwych warunków bezpieczeństwa i higieny pracy. Dzięki temu można w firmie znacznie zmniejszyć ryzyko wypadków w pracy oraz chorób zawodowych. Nad zapewnieniem warunków bezpieczeństw czuwa inspektor BHP, który ma obowiązek sporządzać analizę stanu BHP w zakładzie pracy.
Kto sporządza analizę stanu BHP?
W każdym zakładzie pracy musi być powołana służba BHP. Jej struktura zależy od ilości zatrudnionych pracowników. W małych firmach funkcję służby BHP może pełnić pracodawca lub wyznaczony pracownik zatrudniony na innym stanowisku (społeczny inspektor). W firmach zatrudniających od 100 do 600 pracowników komórka BHP może być wieloosobowa, każdy pracownik BHP może być zatrudniony w niepełnym wymiarze godzin. W firmach, w których pracuje więcej niż 600 osób musi być zatrudniony pracownik na pełnym etacie, jeden na każde 600 osób.
Do podstawowych zadań służby BHP należy monitorowanie stanu bezpieczeństwa i higieny warunków pracy, sporządzanie raportów z wypadków oraz dokonywanie analizy stanu BHP w firmie. Taka analiza musi być sporządzana przynajmniej raz w roku i przedstawiona pracodawcy, jest do wglądu także w przypadku kontroli zewnętrznej.
Co powinna zawierać analiza stanu BHP?
Celem sporządzania analizy stanu BHP jest nie tylko spełnienie wymagań formalnych, ale przede wszystkim poprawa warunków bezpieczeństwa w firmie. Nie ma gotowego wzoru analizy, przepisy nie określają także zakresu tematycznego analizy. Autor musi kierować się własnymi obserwacjami oraz doświadczeniem.
Dla ułatwienia sporządzenia dokumentu, warto nadać mu określoną strukturę, np.:
- informacje ogólne,
- analiza stanu faktycznego,
- wnioski dotyczące zwiększenia bezpieczeństwa oraz proponowane rozwiązania.
Informacje ogólne (wstęp) powinny zawierać dane firmy, branżę, której działa oraz stosowane technologie. W tej części powinna znaleźć się także charakterystyka zatrudnienia, ilość oraz struktura (kobiety, mężczyźni, osoby młodociane, niepełnosprawne). W tej części warto umieścić także informacje o stanie technicznym budynku oraz parku technicznego.
Analiza stanu faktycznego będzie zdecydowanie najobszerniejszą częścią dokumentu. Oparta powinna być na dokumentacji zakładowej, obserwacji oraz uwagach zgłaszanych przez pracowników.
Należy uwzględnić w niej ilość przeprowadzonych szkoleń BHP oraz ich tematykę (przeciwpożarowe, udzielania pierwszej pomocy, przystosowanie do pracy na określonych stanowiskach).
W tej części należy także zamieścić informacje o wypadkach na terenie firmy, ich przyczynach, skutkach, kosztach oraz o przypadkach zachorowań na choroby zawodowe.
W analizie stanu BHP należy także umieścić informacje o:
- rodzajach i dystrybucji wśród pracowników odzieży ochronnej,
- zabezpieczeniach transportu oraz magazynowania,
- przeprowadzonych kontrolach BHP, wydanych zaleceniach i ich realizacji,
- stosowanych środkach szkodliwych i niebezpiecznych,
- dokonywanych pomiarach czynników środowiskowych,
- prowadzonej dokumentacji BHP.
Na zakończenie tej części warto przedstawić także sposób oraz stopień realizacji wniosków z poprzedniej analizy stanu BHP oraz ich wpływ na zwiększenie stanu bezpieczeństwa w zakładzie pracy.
Część ostatnia jest najważniejsza, bo ma proponować rozwiązania służące podniesieniu bezpieczeństwa i higieny pracy pracowników. Oczywiście muszą być realne i uwzględniać możliwości firmy. Nie zawsze musi się to wiązać z ponoszeniem dużych kosztów. Czasami wystarczą zmiany organizacyjne, dodatkowe szkolenia lub zwiększenie częstotliwości kontroli sprawdzających przestrzeganie obowiązujących przepisów BHP.
Analiza musi być rzetelna, nie może ukrywać słabych punktów i mankamentów. Po pierwsze dlatego, że jej celem jest zwiększenie bezpieczeństwa i higieny pracy. Po drugie dlatego, że jest to dokument, który w pierwszej kolejności będzie sprawdzany podczas kontroli zewnętrznej przez Państwową Inspekcję Pracy oraz inne służby w przypadku poważniejszych wypadków.
W przygotowaniu tego typu dokumentu, a także w nadzorowaniu i automatyzacji całego procesu związanego z zarządzaniem bezpieczeństwem i higieną pracy w przedsiębiorstwie przydatny będzie dedykowany system/health and safety software – Vits. Za jego pomocą zorganizujemy szkolenia BHP dla pracowników i usystematyzujemy cały proces przepływu informacji o BHP w firmie.